Her çocuk büyürken farklı duygularla tanışır. Mutluluk kadar üzüntü, sakinlik kadar öfke de duygusal gelişimin doğal parçalarıdır. Ancak birçok ebeveyn için özellikle öfke, yönetilmesi zor bir duygu gibi görünür. Çocuğun bağırması, vurması, ağlama krizleri yaşaması gibi tepkiler karşısında ne yapılması gerektiği konusunda kararsız kalınabilir.
Bu noktada üç temel kavram devreye girer:
Sınır koyma, duyguları anlama ve öfke ile sağlıklı çalışma.
Bu yazıda, çocukların kendi duygularını tanımaları, ifade etmeleri ve özellikle öfke gibi zorlayıcı duygularla nasıl başa çıkabileceklerini desteklemek için neler yapılabileceğini ele alacağız.
Sınır Koymak: Güvende Hissetmenin Anahtarı
Sınır koymak, çocuğa “hayır” demekle sınırlı değildir. Aslında sınır, çocuğun hem fiziksel hem de duygusal dünyasında nerede başlayıp nerede bittiğini anlamasını sağlar. Yani, sınırlar çocuk için kısıtlama değil, bir çeşit güvenlik duvarıdır.
Net ama sevgiyle çizilen sınırlar:
- Çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar.
- Ne beklenildiğini bildiği için davranışlarında daha tutarlı olur.
- Karşısındakinin de sınırları olabileceğini öğrenir.
Örneğin, “Kızgın olman çok normal ama vurmak kabul edilemez. Öfkelendiğinde yastığa vurabilirsin.” demek, hem duygunun kabul edildiğini hem de davranışın sınırlandırıldığını gösterir.
Duyguları Anlamak ve Adlandırmak
Çocuklar çoğu zaman öfkelendiklerinde aslında başka bir duygunun (kırgınlık, hayal kırıklığı, yetersizlik hissi) etkisi altındadır. Ancak bu duyguları tanımlayamadıkları için öfke üzerinden kendilerini ifade ederler.
Burada ebeveynin görevi çocuğa duygularını fark ettirmek ve bu duyguları isimlendirme becerisi kazandırmaktır:
- “Şu anda hayal kırıklığına uğradın, çünkü istediğin olmadı.”
- “Bu durum seni kızdırdı, bunu hissedebiliyorum.”
- “Üzgün görünüyorsun, ne oldu anlatmak ister misin?”
Bu tür ifadeler çocuklara, duygularının anlaşılır olduğunu ve kabul gördüğünü hissettirir. Bu da duygusal farkındalığı artırır.
Öfke ile Sağlıklı Bir Şekilde Çalışmak
Öfke, bastırılması gereken bir duygu değil, doğru yönetilmesi gereken bir işarettir. Öfke yönetimi, çocuğun bu duyguyu tanıması, zarar vermeden ifade etmesi ve sakinleşmeyi öğrenmesi sürecidir.
Çocuklara öfkeyle başa çıkmayı öğretmenin bazı yolları:
- Sakinleşme köşesi oluşturun. Kendini kötü hissettiğinde gidebileceği yumuşak yastıklar, boyama kalemleri, hikâye kitapları olan bir alan.
- Derin nefes alma, su içme, müzik dinleme gibi rahatlatıcı teknikler öğretin.
- Öfkelendiğinde duygusunu “Ben” diliyle ifade etmesine yardımcı olun: “Ben şu anda kızgınım çünkü…”
- Fiziksel aktivite ile öfkeyi boşaltmasına fırsat tanıyın: Koşmak, zıplamak, dans etmek gibi.
Unutmayın, öfkeyi tanıyan ve sağlıklı şekilde boşaltan çocuk, ileride kendine ve çevresine zarar vermeyen bir yetişkin olur.
Terapide Bu Süreçleri Nasıl Destekliyorum?
Bir psikolojik danışman olarak, çocuklarla yaptığım seanslarda duyguları tanıma, ifade etme ve öfkeyle başa çıkma becerilerini oyunlar, hikâyeler, çizimler ve yapılandırılmış etkinliklerle destekliyorum. Aldığım Çocuklarda Sınır Koyma, Duygularını Anlama ve Öfke ile Çalışma Eğitimi sayesinde bu süreçleri gelişimsel olarak doğru ve etkili biçimde ele alabiliyorum.
Ayrıca ailelerle yapılan görüşmelerde, çocuğun öfkesine karşı nasıl bir yaklaşım benimsemeleri gerektiği konusunda pratik ve uygulanabilir öneriler sunuyorum.
Uzman Psikolog Danışman Kübra Sümeyye Şahin
Ben Kübra Sümeyye Şahin, çocuk ve ergen psikolojisi alanında çalışan bir psikolojik danışmanım. Aldığım çeşitli eğitimlerle, çocukların duygularını anlama, sınır koyma ve zorlayıcı davranışlarla başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardımcı oluyorum. Aynı zamanda ailelerin bu süreci sağlıklı ve destekleyici şekilde yönetmeleri için rehberlik ediyorum.
Daha fazla bilgi için Ben Kimim? sayfamı ziyaret edebilirsiniz.
Çocuğunuzun Duygusal Gelişimini Desteklemek İçin Buradayım
Çocuğunuzun duygularını tanımasını, sınırlarını korumasını ve öfkeyle sağlıklı şekilde başa çıkmasını istiyorsanız, bu konuda size destek olmaktan memnuniyet duyarım.
Çocuk terapisi sürecinde hem yüz yüze hem de online terapi seçenekleriyle hizmet sunuyorum.
👉 İletişim kurmak için tıklayın
Çocuğunuzun sağlıklı duygusal gelişim yolculuğunda birlikte ilerlemek dileğiyle. 🌱
