Mükemmeliyetçilik, dışarıdan bakıldığında başarıya odaklı, disiplinli ve motive edici bir özellik gibi görünebilir. Ancak bu durum, kontrol edilemediğinde kişiyi yoran, özgüvenini zedeleyen ve hayat kalitesini düşüren bir içsel baskıya dönüşebilir. Mükemmeliyetçi bireyler çoğu zaman kendi değerlerini başarılarıyla ölçer, en küçük hatada ise kendilerini acımasızca eleştirirler. Bu yazıda mükemmeliyetçiliğin neden bu kadar yorucu olduğunu ve kendi değerimizi nasıl yeniden tanımlayabileceğimizi inceleyeceğiz.
Mükemmeliyetçilik Nedir ve Neden Oluşur?
Mükemmeliyetçilik, kişinin kendisinden veya çevresinden beklentilerini çok yüksek tutması ve bu beklentilerin gerçekleşmemesi halinde yoğun hayal kırıklığı, suçluluk veya yetersizlik hissetmesidir. Genellikle çocuklukta kazanılan bu eğilim, sevgi ve kabul görmenin koşullu olduğu aile ortamlarında gelişebilir. “Ancak başarılı olursam değerliyim” düşüncesi, bireyin özdeğerini performansa endekslemesine neden olur.
Toplumun başarı odaklı yapısı da bu durumu besler. Sosyal medyada kusursuz yaşamlar, sürekli üretme baskısı, hata yapmanın zayıflık gibi gösterilmesi birey üzerinde görünmeyen ama güçlü bir baskı oluşturur. Oysa insan olmak demek eksikliklerle, hatalarla ve öğrenme süreçleriyle var olmak demektir. Online psikolog desteğiyle yapılan çalışmalarda, bu düşünce kalıplarının fark edilmesi ve dönüştürülmesi mümkündür.
Mükemmeliyetçilik Hangi Alanlarda Tükenmişliğe Yol Açar?
Mükemmeliyetçilik yalnızca iş hayatında değil, ilişkilerde, kişisel gelişimde ve günlük yaşantıda da etkisini gösterir. Kendi yeterliliğini sürekli sorgulayan bir birey için dinlenmek, hata yapmak veya yardıma ihtiyaç duymak tehdit gibi algılanabilir. Bu durum zamanla duygusal tükenmişlik, anksiyete ve depresif belirtilere yol açabilir.
Bir işi yaparken “ya en iyisi olacak ya da hiç olmasın” anlayışı, kişiyi hareketsizliğe sürükleyebilir. Yapılmayan işler birikir, ertelenir ve kişi bu kez de “yetersizim” düşüncesine saplanır. İlişkilerde de bu durum benzer şekilde etkili olur. Karşı tarafın en ufak hatasında hayal kırıklığı yaşanabilir çünkü kişi kendinden olduğu kadar diğerlerinden de kusursuzluk bekleyebilir.
Online terapi sürecinde bu döngüyü fark etmek ve daha sağlıklı hedefler belirlemek mümkündür. Bir online psikolog rehberliğinde kişi, beklentilerini yeniden gözden geçirerek kendi kapasitesine ve gerçekliğe uygun yaşam becerileri geliştirebilir.
Kendi Değerimizi Başarıdan Bağımsız Olarak Tanımlamak
Kendi değerini sadece başarıya endeksleyen bir birey, içsel huzuru yakalayamaz. Oysa gerçek özdeğer, “başarsam da başaramasam da değerliyim” diyebilmekle başlar. Bunun için ilk adım, kişinin kendini fark etmesi ve iç sesiyle nasıl konuştuğunu gözlemlemesidir.
“Bugün yeterince iyi yaptım” ya da “Hata yapmak insanidir” gibi cümlelerle başlanabilir. Küçük başarıları takdir etmek, başarısızlıkta ise öğrenme fırsatı görmek önemlidir. Bu süreç zaman alabilir ancak mümkündür. Online terapi bu noktada hem yönlendirici hem de destekleyici bir rol üstlenir. Terapi sürecinde birey, duygularını anlamlandırabilir, içsel eleştirmeni tanıyabilir ve kendine daha şefkatli yaklaşmayı öğrenebilir.
Destek Almak İçin İlk Adımı Atın
Mükemmeliyetçilik, dışarıdan güçlü görünse de içeride yorgunluk, baskı ve kırılganlık barındırabilir. Her şeyin kusursuz olmasını istemek, en çok kendimize yük olur. Ancak bu yükü hafifletmek, düşünce kalıplarını yeniden şekillendirmek ve kendi değerimizi içsel olarak tanımak mümkün.
Ben Kübra Sümeyye Şahin olarak, bu konuda desteğe ihtiyaç duyan herkese online terapi sürecinde eşlik edebilirim. Kendinizle daha barışık bir ilişki kurmak, başarı baskısından özgürleşmek ve hayatın doğal akışını kabul etmek istiyorsanız, birlikte çalışabiliriz. Bana ulaşmak için websitemi ziyaret edebilirsiniz. Buradayım ve yanınızdayım. 🌿
