“Yapmam gerek ama içimden gelmiyor.”
“Başlasam devam ederim aslında…”
“Yarın kesin başlıyorum!”
Hemen herkes hayatının bir döneminde erteleme döngüsüne girmiştir. Bazen basit bir maili cevaplamak, bazen büyük bir projeye başlamak, bazen de terapiye adım atmak ertelenir. Fakat bu durum geçici bir tembellikten çok daha fazlası olabilir. Çünkü erteleme davranışı, çoğu zaman derin duygusal nedenlere dayanır.
Bu yazıda ertelemenin psikolojik arka planını, en sık rastlanan nedenlerini ve bu davranışla başa çıkmanın yollarını ele alacağız. Ayrıca, online terapi sürecinde bu alışkanlığın nasıl dönüştürülebileceğinden de bahsedeceğim.
Erteleme Nedir?
Erteleme, yapılması gereken bir işi ya da sorumluluğu isteyerek geciktirme davranışıdır. Bu durum sadece zamanı değil, kişinin iç huzurunu ve özsaygısını da etkiler. Erteleyen birey:
- Yapması gerekeni sürekli erteler
- Zaman baskısı altında huzursuz olur
- Kendine kızar, suçluluk hisseder
- Genellikle “yetersizim” ya da “başarısızım” düşüncelerine kapılır
Bu da kişinin öz güvenini sarsar ve bir kısır döngü oluşur: Erteledikçe suçluluk → suçlulukla birlikte daha fazla erteleme.
Ertelemenin Psikolojik Nedenleri
Erteleme davranışı, her zaman “motivasyon eksikliği” ile açıklanamaz. Çoğu zaman altında yatan psikolojik nedenler vardır:
1. Mükemmeliyetçilik
“Kusursuz olmazsa hiç yapmayayım.”
Bu düşünceyle kişi, başladığında mükemmel olamayacağı için harekete geçmekten korkar.
2. Başarısızlık Kaygısı
“Ya yapamazsam?”
Başarısız olma korkusu, harekete geçmeyi durdurur. Böylece kişi risk almaktan kaçınır.
3. Duygusal Kaçınma
Bazı görevler, sıkıntılı ya da zorlayıcı duygular uyandırabilir. Bu nedenle beyin otomatik olarak başka şeylerle oyalanmayı seçer.
4. Öz Disiplin Sorunu
Küçüklükten itibaren sınır konulamayan bireylerde plan yapma ve uygulama becerisi zayıf olabilir.
5. Kendi İhtiyaçlarını İkincil Görmek
Özbakım ve kişisel gelişimle ilgili konular (örneğin terapiye başlamak) sıkça ertelenir çünkü kişi kendi ihtiyaçlarını önemsemez.
Sürekli Ertelemek Bizi Nasıl Etkiler?
- Zihinsel yük artar: Sürekli “yapmam gerek” düşüncesi zihni meşgul eder.
- Kendilik algısı zarar görür: Kişi kendini “disiplinsiz” ya da “yetersiz” olarak etiketlemeye başlar.
- Kaygı yükselir: Ertelenen işler birikince zaman baskısı ve stres artar.
- Karar alma zayıflar: Ne zaman ve nasıl başlanacağına dair kafa karışıklığı oluşur.
- İlişkiler bozulabilir: Özellikle ortak sorumluluklar ertelendiğinde çatışmalar yaşanabilir.
Ertelemeyle Baş Etmek İçin 5 Psikolojik Yol
1. Küçük adımlarla başla
“Yalnızca 10 dakika yapacağım” gibi küçük hedefler belirlemek, beynin direnç göstermesini azaltır.
2. Duyguyu fark et
Görevi neden ertelediğini sor: Korku mu var? Sıkıntı mı? Sıkılmak da duygusal bir sebeptir.
3. Kendine şefkatli yaklaş
Ertelemek insani bir durumdur. Suçlamak yerine kendine nazik yaklaşmak dönüşümü kolaylaştırır.
4. Öncelikleri netleştir
Ertelediğin şey senin için gerçekten ne ifade ediyor? Yapmadığında seni nasıl etkiliyor?
5. Destek al
Bazı erteleme alışkanlıkları, geçmiş yaşantılardan gelen derin inançlara dayanır. Bu noktada bir uzmandan destek almak etkili olabilir.
Online Terapi ile Erteleme Davranışını Dönüştürmek
Online terapi, erteleme döngüsünü fark etmek ve kırmak için güvenli bir alan sunar. Özellikle “terapiye başlamak istiyorum ama bir türlü olmuyor” diyorsanız, online psikolog ile çalışmak, süreci çok daha erişilebilir ve sürdürülebilir hale getirir.
Online terapi ile:
- Mükemmeliyetçilik, kaygı ve özgüven sorunlarıyla çalışılır
- Duygular fark edilir ve düzenlenir
- Hedefler sadeleştirilir ve adım adım ilerlenir
- Erteleme alışkanlığının altında yatan inançlar dönüştürülür
Başlamak zor olabilir, ama başladığınızda her şey kolaylaşır.
Online Psikolog Kübra Sümeyye Şahin
Ben Kübra Sümeyye Şahin, psikolojik danışman olarak erteleme davranışının altında yatan duygusal nedenlerle çalışan bireylere online terapi yoluyla destek sunuyorum.
Eğer siz de “sürekli erteliyorum, ama artık bu döngüden çıkmak istiyorum” diyorsanız, bu süreci birlikte ele alabiliriz.
👉 İletişim sayfamdan bana ulaşabilirsiniz.
Unutmayın, adım atmak için mükemmel zamanı beklemek gerekmez. Bazen sadece bir adım yeterlidir.
